ไม้กวาดดอกหญ้า:ผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่น

"ไม้กวาดดอกหญ้า"  

ผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่น

 Mr.Sawing khuntasa 

             สวัสดีครับพี่น้องทุกท่าน ในรอบนี้ จะนำเสนอบทความและสาระความรู้ที่ใกล้ตัวท่านมากที่สุด แต่หลายท่านอาจจะยังไม่รู้ว่าที่ไปที่มาและกระบวนการผลิตเป็นอย่างไร สิ่งที่อยู่ใกล้ตัวนั้นก็คือ "ไม้กวาด" ครับ แน่นอนนะครับว่า  ไม้กวาด เป็นเครืองมือทำความสะอาดที่ในปัจจุบัน ทุกท่านปฏิเสธไม่ได้ว่า มีความจำเป็นและสำคัญที่ทุกครัวเรือนต้องมี (ตอนนี้อาจจะยกเว้นบางพื้นที่เช่น ในคอนโด หรู ๆ อะไรเทือกนี้) แต่ท่านเชื่อไหมครับว่า ไม้กวาดที่เราใช้ในทุกวันนี้ ทำมาจากหญ้าต้นเล็ก ๆ ประเภทหนึ่งที่หลายท่าน อาจจะขี่รถผ่านไปมาแต่ไม่ได้สนใจ วันนี้จะนำความรู้เรื่อง นิเวศวิทยา และภูมิปัญญาการทำไม้กวาดจากต้นก๋งมา เผยแพร่ให้ทุกท่านได้อ่าน ประดับความรู้กันนะครับ

ข้อมูลนิเวศวิทยาต้นตองกง

ชื่อสามัญไทย: ตองกง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Thysanoleana maxima  Kuntze
วงศ์ : Gramineaeชื่อสามัญ : Bamboo grassชื่ออื่น :  ก๋ง ตองกง (ภาคเหนือ)  เค้ยหลา (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)  เลาแล้ง (สุโขทัย) หญ้ากาบไผ่ใหญ่ (เลย) หญ้าไม้กวาด หญ้ายูง (ยะลา)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : หญ้าที่เจริญเติบโตเป็นกอ อายุหลายฤดู ลำต้นสูงถึง 3 เมตร ใบ เป็นใบเดี่ยว แผ่นใบรูปหอกเรียวยาว ใบยาวประมาณ 30 ซม. กว้าง 4 ซม. ก้านใบสั้น มีเยื่อกันน้ำฝนค่อนข้างหนาระหว่างแผ่นใบกับก้านใบ ออกดอกเป็นช่อขนาดใหญ่ แบบ panicle ยาวประมาณ 50 ซม. แตกแขนงเล็กๆ จำนวนมาก ดอกสมบูรณ์ ออกดอกระหว่างเดือนพฤศจิกายน ถึงสิงหาคม  เมล็ด มีขนาดเล็ก รูปร่างยาวรี เป็นชนิด caryopsis
          พบตามที่โล่งแจ้งในพื้นที่ค่อนข้างแห้งแล้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด
ประโยชน์ :  ใช้ทำไม้กวาด

ลักษณะต้นตองกง

ลักษณะดอกที่นำมาทำไม้กวาด

        ดูเรื่องนิเวศวิทยาไปแล้วนะครับ คราวนี้มาดูว่า ดอกไม้จากต้นหญ้าเล็ก ๆ นี้จะสามารถทำออกมาเป็นไม้กวาดที่ใช้สอยในครัวเรือนได้อย่างไร มีรูปจากแหล่งผลิตมาฝากครับ........

ดอกต้นก๋งเพื่อเตรียมทำไม้กวาด

ปัจจุบัน กิโลกรัมละ 40-50 บาท

ขั้นตอนและกระบวนการทำ

    พอได้ดอกก๋งมาแล้ว แม่บ้านก็จะจัดเตรียมอุปกรณ์ในการทำไม้กวาด (บอกก่อนนะว่าไม้กวาดนี้ไม่ติดกาวนะครับ ฝีมือถักเองล้วน ๆ) และทำการถักไม้กวาด โดย ดอกต้นก๋ง 1 กิโลกรัมสามารถ ทำไม้กวาดได้ 4 - 5 ด้ามครับ ลองดูว่า ป้า ๆ เค้าถักกันอย่างไร

จัดเตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม

อันนี้แบ่งดอกก๋งเป็นกำ ๆ สำหรับทำไม้กวาด

สองภาพข้างบนนี่เป็นการถักไม้กวาด

 อันนี้ถักเสร็จแล้ว.........ด้ามละ 40 - 50 บาท ครับ 

        ไม้กวาดดอกก๋ง เป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมของการนำวัสดุจากธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ของชุมชน เป็นองค์ความรู้ที่เริ่มหาได้ยากในปัจจุบันแล้วนะครับ อย่างไร ถ้าเราผ่านทางไปเห็น ป้า ๆ ลุง ๆ ขายไม้กวาดดอกก๋ง ช่วยอุดหนุนหน่อยนะครับ 

แหล่งข้อมูล: กลุ่มไม้กวาดดอกก๋งบ้านพงษ์ทอง หมู่ที่ 5 ตำบลเทพเสด็จ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ 

โอกาศหน้าจะนำเอาความรู้ดี ๆ มาฝากอีกนะครับ